Snjóflóð og snjóflóðavarnir á Íslandi

Náttúruhamfarir eru algengar á Íslandi, landi elds og ísa eins og oft er sagt. Búið er að reisa fjölmarga snjóflóðavarnargarða undanfarinn áratug eða svo á þeim svæðum á landinu sem hætta stafar af snjóflóðum og sá ég í blöðunum að í júní hefjast framkvæmdir við slíkan garð á Bolungarvík og þurfa íbúar þá ekki lengur að rýma hús sín í hættuástandi. Heyrst hafa gagnrýniraddir um að verið sé að byggja rándýra varnargarða fyrir nokkrar hræður, betra sé að flytja fólki í blokk á höfuðborgarsvæðinu, en það fólk þekkir yfirleitt málið ekki af eigin raun.

Áhugi minn á snjóflóðamálum og náttúruhamförum hefur lengi verið fyrir hendi og er sjálfsagt engin tilviljun að ég starfa við þessi mál í dag og hef lagt megináherslu á náttúruhamfarir í framhaldsnámi mínu í umhverfis- og auðlindafræðum við HÍ. Ég held að ein ástæðan þessa áhuga sé eflaust sú  að ég hef alltaf verið mikið náttúrubarn, Siglfirðingur og alin upp í sjómannasamfélagi þar sem hafið tók sinn toll og á fólk bjó við snjóflóðaógn á vetrum. Ég hef alltaf borið virðingu fyrir náttúruöflunum, sem eru svo kraftmikil og óútreiknanleg, en þótti mér alltaf jafn spennandi þegar það komu jarðskjálftar á Siglufirði. Fjörðurinn er svo þröngur að drunurnar fyrir skjálftann voru eins og þegar vörubíll keyrði eftir Laugarveginum og svo á eftir kom skjálftinn sjálfur.

Snjóflóð hafa valdið miklum mannskaða á Íslandi í gegnum aldirnar. Ég man þegar ég var krakki og heyrði sögu af hræðilegu snjóflóði við Siglufjörð, á Siglunesi þar sem 50 manns fórust á leið til kirkju á aðfangadegi á 17. öld og er það trúlega mannskæðasta snjóflóð hér á landi. Önnur saga sagði frá flóðum sem féllu í Siglufirði í byrjun 20. aldar og fórust alls 18 manns í þeim flóðum. Snjóflóð hafa tekið um það bil 200 mannslíf á hverri öld og sá ég í heimildum að frá upphafi byggðar á Íslandi hafi um 700 íslendingar farist í snjóflóðum. Á tuttugustu öld fórust samtals 193 af völdum snjóflóða of þar af 69 eftir 1974. Ég man eftir snjóflóðum í Neskaupsstað 1974, á Patreksfirði og svo í Súðavík og Flateyri 1995. Þessi mannskæðu flóð hafa skilið eftir sig hræðileg ör og er vart hægt að ímynda sér þjáningar þeirra fórnarlamba, aðstandenda og björgunarmanna sem komu björgunarstarfinu. Það má þó með sanni segja um okkur Íslendinga að við stöndum saman og sýnum samhug þegar á reynir.

Eins og ég sagði fyrr þá er ég alin í Siglufirði og man ég eftir mörgum snjóflóðum sem féllu og stundum fóru skíðalyfturnar. Flest flóðin fékku utan byggðar, en líka í byggð og þá sérstaklega syðst við Suðurgötuna, sem er gatan fyrir ofan Laugarveginn þar sem ég átti heima. En á þeim stað er risinn fallegur snjóflóðavarnargarður og annar til og eru þeir nefndir Stóriboli og Litliboli og hefur marg oft reynt á þessa varnargarða. Fyrir ofan bæinn er nú verið að reisa mikil snjóflóðavarnarmannvirki sem eiga eftir að auka öryggi bæjarbúa enn frekar. 

Ég hugsaði ekki mikið út í afleiðingar flóðanna sem barn, en eftir því sem maður eldist og skoðar málin þá má telja kraftaverk að ekki hafi orðið mannskaðar í þessum snjóflóðum. Eitt sinn fór flóð í gegnum tvö hús og stofu annars hússins og man ég að tilviljun ein réð því að börnin á heimilinu voru ekki stödd í stofunni. Þessi hús hafa alltaf síðan verið kölluð snjóflóðahúsin. Í annað sinn féll stórt snjóflóð og sópaði það með sér eina leikskóla bæjarins í sjó fram og man ég eftir braki af rólum og ruggum um svæðið. Þetta flóð féll að kvöldi til og þarf ekki að fara neitt frekar út í afleiðingarnar ef flóðið hefð fallið um hábjartan dag og leikskólinn verið opinn og fullur af börnum. Ég man líka eftir flóði og trúlega var það sama flóðið, sem fór á hænsnahús og drap megnið af hænsnunum og í minningunni var fólk um allt að bjarga hænum úr snjónum.

En þegar ég les fréttir af rýmingum vegna flóðahættu eins og í morgun þá er ég fegin að þessi ógn hangir ekki lengur yfir bæjarbúum í Siglufirði eða Fjallabyggð, sem stendur svo sannarlega undir nafni. Ég verð líka enn fengnari þegar búið verður að reisa varnargarðana í Bolungarvík og á þeim stöðum þar sem þörf er fyrir byggingu slíkra varnargarna til að beina ofanflóðum frá byggð.

Barnaverndarmál og brot á börnum

Á forsíðu Morgunblaðsins í morgun kemur fram að 6.874  barnaverndartilkynningar bárust á síðasta ári og hefur tilkynningum fjölgað um 50% frá árinu 2002. Að sögn Braga Guðbrandssonar forstjóra Barnaverndarstofu er helmingur allra tilkynninga vegna áhættuhegðunar barna og m.a. vegna neyslu barna á vímuefnum.

Að mínu mati er margt sem veldur þessari aukningu í tilkynningum til yfirvalda og er þarna um jákvæða þróun að ræða. Þá er ég ekki að meina að jákvætt sé að verið sé að brjóta meira á börnum síður en svo, ég held nefnilega að það sé ekki raunin heldur að um sé að ræða betri skráningu og aukna meðvitund og ábyrgð allra í samfélaginu. Sem fyrrverandi formaður fjölskyldunefndar á árunum 2002 - 2006 og bæjarfulltrúi frá 1998 þá hef ég greinilega orðið vör þessa vakningu. Fólk er nærri hætt að tala um kærur og talar frekar um tilkynningar, en skv. barnaverndarlögum ber okkur, hvort sem við störfum með börnum eða erum almennir borgarar, að tilkynna til barnaverndaryfirvalda ef við verðum vitni að brotum á börnum. Tilkoma Barnaverndarstofu og aukin samvinna milli félagsmálayfirvalda, heilbrigðisstofnana og skóla hefur haft jákvæð áhrif svo ekki sé talað um aukna vitund barnanna sjálfra um þeirra rétt og möguleika til tilkynningar ef á þeim er brotið. Í Mosfellsbæ hefur jafnan verið hlutfallslega hátt hlutfall tilkynninga á landsvísu. Er það ekki vegna þess að í bænum sé allt í hers höndum, heldur vegna þess að öll brot fá sömu meðhöndlun. Þetta er eins og t.d. með brot á útivistarareglum. Börnin eru boðuð í viðtal ásamt foreldrum og forráðamönnum og brotið rætt. Langflestir eru ánægðir með þetta vinnulag og eins og áður sagði er þá er þetta fyrst og fremst hugsaði sem forvörn, sem gefist hefur vel og eins er um góða samvinnu við lögregluna í málefnum barna að ræða.

Að mínu mati var risa stórt skref var stígið þegar 112 númverið virkjað til barnaverndatilkynninga. Nú er fólki gefinn kostur á að tilkynna í gegnum 112, eitt númer fyrir landið allt og á það klárlega einhvern þátt í fjölgun tilkynninga.  Neyðarnúmerið 112 var m.a. verið kynnt í skólum og hanga uppi veggspjöld sem minna á þetta og eru börn mun meðvitaðari eins og ég var áður búin að nefna. Barnaverndaryfirvöld eru náttúrulega ekki Grýlur heldur yfirvöld sem gæta hagsmuna barna samkvæmt lögum og er mikilvægt að við höfum það ávalt í huga þegar við verðum þess áskynja að verið er að brjóta á börnum. Það er betra að tilkynna og láta kanna málið, en sitja uppi með það alla tíð að hafa ekki tilkynnt, þess bera fréttir liðinna vikna glöggt vitni. Við erum jú að tala um börnin okkar.

Hér fyrir neðan er fjóðrði kafli barnaverndarlaga sem fjallar um m.a. tilkynningaskyldu og nafnleynd.

Barnaverndarlög.

IV. KAFLI

Tilkynningarskylda og aðrar skyldur við barnaverndaryfirvöld.

16. gr.

Tilkynningarskylda almennings.

     Hverjum þeim sem hefur ástæðu til að ætla að barn búi við óviðunandi uppeldisaðstæður, verði fyrir áreitni eða ofbeldi eða stofni heilsu sinni og þroska í alvarlega hættu er skylt að tilkynna það barnaverndarnefnd.
     Annars er hverjum manni rétt að gera barnaverndarnefnd viðvart um hvert það tilvik sem telja má að hún eigi að láta sig varða.

17. gr.

Tilkynningarskylda þeirra sem afskipti hafa af börnum.

     Hverjum þeim sem stöðu sinnar og starfa vegna hefur afskipti af málefnum barna og verður í starfi sínu var við að barn búi við óviðunandi uppeldisskilyrði, verði fyrir áreitni eða ofbeldi eða að barn stofni heilsu sinni og þroska í alvarlega hættu er skylt að gera barnaverndarnefnd viðvart.
     Sérstaklega er leikskólastjórum, leikskólakennurum, dagmæðrum, skólastjórum, kennurum, prestum, læknum, tannlæknum, ljósmæðrum, hjúkrunarfræðingum, sálfræðingum, félagsráðgjöfum, þroskaþjálfum og þeim sem hafa með höndum félagslega þjónustu eða ráðgjöf skylt að fylgjast með hegðun, uppeldi og aðbúnaði barna eftir því sem við verður komið og gera barnaverndarnefnd viðvart ef ætla má að aðstæður barns séu með þeim hætti sem lýst er í 1. mgr.
     Tilkynningarskylda samkvæmt þessari grein gengur framar ákvæðum laga eða siðareglna um þagnarskyldu viðkomandi starfsstétta.

18. gr.

Tilkynningarskylda lögreglu og skýrslutaka af börnum.

     Ef lögregla verður þess vör að barn búi við óviðunandi uppeldisskilyrði, verði fyrir áreitni eða ofbeldi eða að barn stofni heilsu sinni og þroska í alvarlega hættu skal hún tilkynna barnaverndarnefnd um það. Þegar grunur leikur á að refsiverður verknaður hafi verið framinn annaðhvort af barni eða gegn því skal lögregla, þegar hún fær slíkt mál til meðferðar, tilkynna það barnaverndarnefnd og gefa henni kost á að fylgjast með rannsókn málsins. Barnaverndarnefnd skal tilkynna foreldri barns um slíkt mál mæli hagsmunir barnsins ekki gegn því.
     Um skýrslutökur af börnum sem brotaþolum, sakborningum eða vitnum í opinberum málum, hvort heldur sem er á rannsóknarstigi eða við meðferð máls fyrir dómi, gilda ákvæði laga um meðferð opinberra mála og reglugerða sem settar hafa verið með stoð í þeim.

19. gr.

Nafnleynd tilkynnanda.

     Hver sá sem tilkynnir til barnaverndarnefndar skal segja á sér deili.
     Ef tilkynnandi skv. 16. gr. óskar nafnleyndar gagnvart öðrum en nefndinni skal það virt nema sérstakar ástæður mæli gegn því. Ákvörðun barnaverndarnefndar um nafnleynd er heimilt að skjóta til kærunefndar barnaverndarmála. Leiðbeina skal tilkynnanda um rétt hans til að kæra ákvörðun barnaverndarnefndar.
     Ákvæði 2. mgr. um rétt til nafnleyndar á ekki við um tilkynnendur skv. 17. og 18. gr.

Umhverfisumræða á villigötum

Mikið hefur verið rætt um Framtíðarlandið og sáttmálann góða. Ég á eftir að kynna mér hann og ætla að nota daginn í dag, en er ljóst að ég skrifa ekki undir með neinum fyrirvara. Það er kannski erfitt fyrir mig að fjalla meira um sáttmálann þar sem ég hef ekki lesið hann, en mun ég fjalla um það seinna.

Það er mín skoðun að umhverfisumræðan sé komin út í tóma vitleysu og er fólk farið að slá fram einhverjum frösum án innistöðu, sem bendir líka til góðra áróðursmeistara innanborðs og að "markaðs"setning sé í lagi. Svona eins og fyrir 20 árum þegar Theresa mágkona ætlaði að ættleiða hval hjá ákveðnum náttúruverndarsamtökum...bara af því bara. Annað dæmi um þetta er t.d. þegar Varmársamtökin fóru að mótmæla 500 m löngum tengivegi sem leggja á fyrir ofan Álafosskvosina sem verið hafði á skipulagi í áratugi. Nú þegar komið var að lagningu brautarinnar sem eðlileg tenging við Helgafellshverfið sem er að rísa fyrir ofan, varð allt brjálað. Bæjaryfirvöld höfðu algjörlega farið að öllum leikreglum,og hef ég áður skrifað um það mál og áhugasamir geta lesið það hér. Meðan á þessu stóð hafði fólk um allt land skoðun á málinu og heyrði maður ítrekað og las...."tengibrautinni sem átti að leggja í GEGNUM Álafosskvosina" , sem er náttúrulega algjör vitleysa...tengibrautin er fyrir OFAN kvosina. Dag eftir dag heyrði maður umfjöllun um þetta mál og best þótti mér samt þegar talað var um Álafosskvíslina í fréttatíma eftir fréttatíma.....sem átti víst að vera Varmáin held ég við Álafosskvosina. Aðrir töluðu um að þetta svæði væri í Mosfellsdalnum og enn aðrir grétu jafnvel í beinni fyrir framan gröfur og höfðu sterkar fullmótaðar skoðanir á þessum umhverfisspjöllum .... en vissu lítið sem ekki neitt um málið og af hverju þau voru á móti.

Ég er svolítið hugsi yfir þessari umhverfisumræðu. Maður hefur heyrt ótrúlegustu fullyrðingar undanfarið og er algengt að fólk tali um að við sjálfstæðismenn höfum ekki áhuga á umhverfismálum. Hvað er verið að tala um? Hvað er að hafa áhuga á umhverfismálum?

Er það að:

• hætta að virkja fallvötnin?
• byggja ekki nein álver og því síður kjarrorkuver?
• hætta að veiða fisk og hval?
• hætta að yrkja jörðina og leggja niður búskap í sveitum landsins?
• leggja ekki nýja vegi og brýr?
• byggja ekki jarðgöng?
• sleppa því að malbika, ólíunnar vegna
• byggja ekki ný íbúahverfi á fyrrum landbúnaðarsvæðum?

Ég spyr mig, því ef svo er þá þakka ég fyrir að Jón Þorláksson landsverkfræðingur og stofnandi Sjálfstæðisflokksins var ekki í þeim hópi. Því ef svo hefði verið þá værum við enn  keyrandi um í kindaslóðum og sætum enn atvinnulaus með sultardropa í nefinu, hóstandi í kolarykinu (talandi um svifryk). Það má vel vera að einhverjir segi sem svo að um útúrsnúning sé að ræða, en með þessum orðum er ég að undirstrika það að fólk þarf að horfa á hlutina í samhengi, við viljum jú flest halda landinu í byggð. Það er ekkert sjálfgefið að við Íslendingar höfum það eins gott og raun ber vitni.

Einn frasinn sem svífur yfir vötnunum þessa dagana er að það eigi að virkja hugvit manna, en ekki náttúruna. Já einmitt, við Íslendingar eigum að halda áfram að virkja hugann og þá gríðarlegu þekkingu og áratugareynslu sem við höfum á nýtingu á hreinni orku og gefur nýji umhverifs- og auðlindaháskólinn á Keflavíkurflugvelli Íslendingum aukin tækifæri á heimsvísu. Í mínum huga þá verðum við að horfa á stóru samfélagsmyndina og muna að hlutirnir eru ekki bara gráir eða grænir. 

Leikskólar Mosfellsbæjar opnir á sumrin

Leikskólar Mosfellsbæjar verða opnir allt sumarið annað árið í röð og hafa foreldrar og forráðamenn frjálst val um á hvaða tíma hentar fjölskyldunni að taka sumarfrí. Búið er að prófa ýmis form á sumarstarfi leikskólanna, sem eru fjórir í bænum og hef ég með mín þrjú börn tekið virkan þátt í þessum tilraunum. Reynt var að loka öllum skólunum í tvær vikur og hafa opna sumardeild á einum af leikskólunum. Gátu þá börn af hinum leikskólunum farið þangað ef þau gátu ekki verið í fríi þegar leikskólinn þeirra var lokaður. Þótti mörgum börnum þetta óþægilegt og skapaðist óöryggi hjá þeim yngstu við að fara í ókunnan leikskóla, en minn var alsæll með tilbreytinguna, en krakkar eru svo mismunandi viðkvæm fyrir breytingum. Mosfellsbær er eitt af fáum sveitarfélögum í landinu sem frjálst val um töku orlofs fyrir börn sín og veit ég það af eigin reynslu að það skiptir miklu máli. Eitt árið þá hafði ég ekki tök á að fara í orlof á þeim tíma sem leikskólinn var lokaður yfir hásumarið. Nú ég varð að redda mér pössun fyrir barnið á þeim tíma sem skólinn var lokaður og tók svo barnið mitt út af leikskólanum í mínu orlofi, eðlilega. Það segir sig sjálft að þetta er ekki gott, hvorki fyrir barnið né foreldrana og því er mikið ánægjuefni hvað vel hefur tekist til í Mosfellsbænum, enda leikskólar og starfsfólk í fyrsta flokki. Reynsla fyrra sumars var góð og sú reynsla nýtt til að endurbæta skipulagið í ár. Foreldrar eru enn að átta sig á því að þeir hafi þetta val, en er mikil ánægja með þessa nýbreytni. Það er eðlilegt að það taki nokkur ár að þróa sumarstarfið þannig að sem best verði fyrir skólastarfið og starfsmannahald. Starfsfólk hefur með þessu fyrirkomulagi aukið val um töku orlofs og eins er auðveldara að fá inn sumarstarfsmenn ef þarf, þar sem nú er hægt að bjóða upp á vinnu allt sumarið en ekki bara 2/3 sumars og eins þurfa nýjir starfsmenn sem ekki hafa unnið sér inn fullt orlof að taka launalaust leyfi. Við foreldrar erum flest úti á vinnumarkaðnum og er svo um okkur hjónin. Í ár settumst við niður og skipulögðum sumarið. Fljótt sáum við að nú hentaði okkur ekki að taka orlof á þeim tíma sem áður var lokað í leikskólunum. Í stað þess að fá hnút í magann og hafa áhyggjur af því hvernig ætti að redda pössun yfir lokunartímann  lítum við nú með tilhlökkun til sumarsins og þess að geta tekið sumarfrí þegar okkur hentar

Bloggvinir og jafnréttismál

Dagur 1. kæru bloggvinir…

 

Það er mjög sérstakt fyrir mig sem nú ætti að vera búin að fara í tímana mína í háskólanum og komin í vinnuna að liggja á mánudagsmorgni uppi í rúmi og hafa ekki leyfi til að gera neitt annað en að hlusta á útvarpið og blogga .....og það samkvæmt læknisráði  (hann reyndar nefndi ekki bloggið sérstaklega). Þeir sem þekkja mig vel vita að ég nærist á því að lesa fréttir, hlusta á fréttir og skrifa og því væri þetta draumastaðan ..... en við sjáum hvernig málin þróast og hvort 6 vikna daglegt blogg færir mér fleiri eða færri bloggvini.

 

En að máli dagsins.

Í morgunþætti Heimis og Kollu á Bylgjunni var verið að tala um jafnrétti og kynjakvóta. Ég verð alltaf jafnhissa á þessari umræðu og hef margoft skrifað um þetta mál, enda kona með mjög sterka réttlætiskennd. Ég held að bæði kynin þurfi að viðurkenna að munur er á kynjunum, við konur þurfum að trúa því sjálfar að við getum gert allt það sem við viljum gera og gildir það sama um karla. Það dylst engum sem les söguna að konur hafa haft á brattann að sækja í jafnréttismálum, jafnt á Íslandi sem í öðrum löndum og hafa rannsóknir sýnt að hér á landi er enn nokkuð í land í launamálum. Ég hef oft velt þessu máli fyrir mér.  Hvað er það í okkar samfélagi og viðhorfum til starfa sem veldur þessu, gæti verið að launaleyndin hefði einhver áhrif? Mikið var rætt um það í tengslum við jafnréttisfrumvarpið um daginn og voru m.a. rök Vilhjálms Egilssonar hjá SA og fleirum sem sögðu að ef launaleynd yrði afnumin færi allr í bál og brand. Það myndi leiða til þess að allir lækkuðu í launum og ekki væri lengur hægt að umbuna góðum starfsmönnum… bíddu…. ætti þetta ekki einmitt að leiða til hins gagnstæða? Í það minnsta kaupi ég ekki þessi rök. Ég sé samt það samt í hendi mér að kostar meiri vinnu fyrir yfirmenn fyrirtækja, af hvaða kyni sem þeir kunna að vera. Þeir verða að vita upp á hár fyrir hvað verið er að umbuna og þurfa náttúrulega að standa og falla með sínum ákvörðunum. Hin rökin um að þetta leiði til lélegs mórals á vinnustöðum þá hef ég líka skoðun á því. Ég tel að það verði klárlega aukin meðvitund meðal starfsmanna um árangustengingu í starfi sem leiði til samkeppni, en við sem höfum púlað í bónus í frystihúsi vitum að þannig er hægt að auka framleiðni og fólk veit þá hvað það er sem skilar fleiri krónum í launaumslagið…... hver vill það ekki?

Nýliðun í þingmannaliðinu

Í nótt lauk 133. löggjafarþingi og þingfundum frestað fram á sumar, eða fram yfir þingkosningar sem fara fram 12.maí næstkomandi.

Fjölmargir þingmenn voru kvaddir að þessu sinni og því ljóst að margir nýliðar verði í þingmannahópnum eftir kosningar. Að baki þessa fóks sem nú senn hættir liggja mörg þingmál og ráðherradómur þar á meðal er fyrsti umhverfisráðherra okkar sjálfstæðismanna, hún Sigríður Anna Þórðardóttir sem vann að mörgum góðum málum í umhverfisráðuneytinu, sem sum hver eru að verða að veruleika núna. Margir eiga líka örugglega eftir að sakna Halldórs Blöndal, sem er dáður í sínu kjördæmi og fylgdi málum fast eftir.

Það hafa mörg mál verið afgreidd á þessu þingi og mörg orðið að lögum á liðum dögum. Ég var að vona að ný lög um almannavarir litu dagsins ljós, en munu þau bíða haustsins og vonandi mun Björn Bjarnason dóms- og kirkjumálaráðherra verða sá sem fylgir því máli eftir. Það var skondið að fylgjast með alþingi í gær .... stjórnarandstöðuþingmenn kepptust við að vera með skoðanir á þeim málum sem biðu atkvæðagreiðslu.. í þeim eina tilgangi að geta komist að í umræðunni og lýst því yfir að kominn væri tími til að hvíla ríkisstjórnina og þegar þau næðu völdum yrði nú tekið á málunum með öðrum hætti en nú er gert og barnafólk, sjúkir, fátækir, atvinnulausir, aldraðir.......... bara öll íslenska þjóðin aftur átt glaðan dag ...right...ég velti því nú bara fyrir mér hvað það tæki vinsti menn langan tíma að koma ríkisskútunni á hliðina ef þeir næðu völdum.

Nú fer kosningabaráttan að hefjast fyrir alvöru og senn kemur í ljós hvaða kosningamál verða efst á baugi (með litlu B-i). Það verður líf og fjör í baráttunni í Kraganum. Í dag eru 5 sjálfstæðisþingmenn og eru aðeins tveir af þeim fimm sem eru í dag sem halda áfram og því mikil nýliðun. Í næstu kosningum verður einum þingmanni bætt við í Kraganum og spái ég því að það verði sjötti sjálfstæðisþingmaðurinn og Ragnheiður Ríkharðsdóttir bæjarstjóri í Mosfellsbæ. Ef ég reynist sannspá þá geta þeir sem lýst hafa yfir áhyggjum sínum af skoðanaleysi alþingismanna og lognmollu á alþingi andað léttar.

Fundum Alþingis frestað fram á sumar

Mosfellsbær lækkar verð skólamáltíða í leik- og grunnskólum

Ég var að koma af fundi fræðslunefndar þar sem lagt var til við bæjarráð að verð skólamáltíða lækki vegna lækkunar virðisaukasaktts á matvæli sem gók gildi 1. mars sl. Það var algjör samstaða um þetta mál á fundinum.

Bókun fræðslunefndar

"Fræðslunefnd Mosfellsbæjar fagnar ákvörðun ríkisstjórnarinnar um lækkun virðisaukaskatts á matvæli sem tók gildi 1. mars sl. Mikilvægt er að lækkunin skili sér til barnafjölskyldna í bæjarfélaginu og því leggur nefndin til við bæjarráð að verð á skólamáltíðum í leik- og grunnskólum Mosfellsbæjar verði lækkað um 5%. Lækkunin er byggð á raunlækkun máltíða að teknu tilliti til rekstrar- og launakostnaðar. Lagt er til að lækkunin miðist við 1. mars og er fjármáladeild falin nánari útfærsla málsins. Jafnframt eru skólastjórnendur grunnskólanna hvattir til að láta virðisaukalækkunina ná til annarra matvæla sem seld eru til nemenda í skólunum."

 

Vistvernd í verki

 Ég er nokkuð ánægð með auglýsingaherferð Úrvinnslusjóðs, þar sem fólk er hvatt er til að skila rafhlöðum og rafgeymum inn til endurvinnslu.

Hvers vegna á að skila rafhlöðum?

Í rafhlöðum eru spilliefni sem eru hættuleg bæði heilsu okkar og náttúrunni komist þau í snertingu við umhverfið. Það er því mikilvægt að engar rafhlöður endi í heimilissorpinu heldur sé komið til úrvinnslu til viðurkenndra aðila sem hafa þekkingu til að farga eða eyða rafhlöðunum, og þar með lágmarka umhverfis- og heilsuspjöll af völdum rafhlaðna.                                                                                               

Frá því við fjölskyldan tókum þátt í verkefninu Vistvernd í verki árið 2001 höfum við verið meðvitaðari um neysluvenjur okkar síðan. Við höfum tamið okkur vistvænna heimilishald og sífellt verið að vinna í því að skoða hvort ekki er eitthvað sem betur má fara í þeim málum og hvet ég fólk til kynna sér málið að fara á námskeið. 

Við fórum á námskeið í Vistvernd í verki árið 2001. Þar sem ég er frekar upptekin kona var ég alltaf að bíða eftir því að ég hefði tíma til að fara á námskeiðið því ég hélt að þetta væri svo mikið mál, en þegar við svo loksins byrjuðum sá ég fljótlega að þessi bið hafði verið með öllu óþörf. Það var nákvæmlega enginn aukatími sem fór í þetta “umhverfisstúss”.  Við vorum sex fjölskyldur sem hittumst reglulega og héldum við fundi með reglulegu millibili um fyrirfram ákveðið fundarefni s.s. sorp, orku, samgöngur, innkaup og vatn, sem einkenndust af fróðleik og skemmtilegu spjalli við fólk sem statt var í sömu sporum og við og  margt kom á óvart. Fljótlega fórum við að breyta ýmsu, fengum okkur sparperur þar sem það gekk, slökktum ljósin þegar við fórum út úr herbergjum, flokkuðum heimilisúrgang og förum reglulega með pappír, fernur og pappírsumbúðir í grenndargáma og restina í endurvinnslustöðina í Blíðubakka.

 

En í sjálfu sér höfðum við lengi verið meðvituð og því var þetta ekki stórátak fyrir okkur. Þegar við byggðum húsið okkar 2000 til að mynda þá völdum við viðhaldfrítt efni og pössuðum að húsið væri vel einangrað og létum taka það út með hitamyndavél í lokin. Á þeim tíma voru ekki margir með gólfhita, en við völdum það og töldum að með því væri hægt að ná fram verulegum sparnaði og það kom á daginn. Við búum í parhúsi og munar töluverðu á upphitunarkostnaði á þessum tveimur húsum sem eru í sjálfu sér alveg eins. Við völdum líka spansuðuhellu, sem ég gæti ekki verið án í dag.  Þetta helluborð var aðeins dýrara þá, en okkur þótti góður kostur að hellan hitnaði strax og að aðeins hitnaði það svæði sem er undir pottinum. Utan við öryggisþáttinn, en ekki er hægt að kveikja í pappír eða öðru, hellan hitnar aðeins ef um stál er að ræða og kólnar um leið og potturinn er tekinn af.

 En það er eitt sem ekki var tekið með á þeim tíma sem ég tók þátt, en það er áhrif okkar vegna ferðalaga. En í umhverfis- og auðlindafræðunum í haust gekk eitt verkefnið út á að reikna út áhrif lifnaðarhátta okkar og notkun landsvæðis pr. einstakling (ecological footprint).  Þá var m.a. tekið inn hvað maður borðar, kaupir, hvort maður á bíl og ferðast mikið .... en áhrifin margfölduðust ef mikið var ferðast með flugi. Hægt er að reikna út m.t.t. einstaklings eða heillar þjóðar og erum við Íslendingar nokkuð há í samanburði við aðra, en ég mun skrifa sérstaka færslu um þetta mál some day. Enda áhugavert að sjá hvar maður stendur og taka á málinu, okkar sjálfra vegna og komandi kynslóða. Prófaðu sjálfur.  

Tengibraut í Mosfellsbæ og eðlileg þróun byggðar

Greinin birtist í Morgunblaðinu 3. mars.

 

Ástæða þessa skrifa er grein Jónasar Sigurðssonar oddvita samfylkingarinnar í Mosfellsbæ er birtist í Morgunblaðinu 25. febrúar sl. og fjallaði um tengibraut í Mosfellsbæ.

Í grein sinni rak Jónas feril tengibrautarmálsins á sinn hátt. Við lestur greinarinnar mætti halda að meirihluti sjálfstæðismanna og vinsti grænna hafi alls ekki tekið tillit til athugasemda og varnaðarorða er fram hafa komið við undirbúning og lagalegan undanfara framkvæmda við tengibrautina í Helgafellshverfið. Fulltrúi samfylkingarinnar rekur hvernig hann hefði staðið að málum ef hann hefði fengið að ráða og er vart hægt að skilja orð hans með öðrum hætti en svo að þá heyrði umrædd tengibraut inn í Helgafellshverfið sögunni til. Hans eigin sögu.

Það er svo sannarlega ekki að ástæðulausu að Jónas hvetur fólk í grein sinni til að skoða feril málsins frá vorinu 2006, en það er einmitt sá tímapunktur sem hann ákvað skyndilega að vera á móti framkvæmdinni. Ekki er ólíklegt að ætla að hann sem oddviti samfylkingarinnar í Mosfellsbæ hafi þá verið með stefnubreytingu sinni að höfða til væntanlegra kjósenda vegna sveitarstjórnarkosninganna sem fram fóru þremur dögum síðar. Fyrir þá sem hafa á annað borð áhuga á rannsóknum væri hins vegar verulega áhugavert að skoða aðkomu bæjarfulltrúans fram að umræddum bæjarstjórnarfundi í maí 2006, því allar ákvarðanir sem hann tók í nefndum og ráðum varðandi Helgafellshverfið hljóta því að hafa verið óhugsaðar. Jónas hefur sem sé ekki áttað sig á því að tengibrautin kæmi að lokum, sem eðlileg tenging við Helgafellshverfið.

Mat á umhverfisáhrifum

Í umræðunni undanfarnar vikur hefur meirihluti sjálfstæðismanna og vinstri grænna verið sakaður um að leggja litla áherslu á umhverfismál og líta til mögulegra áhrifa framkvæmdanna á vistkerfi Varmár og næsta umhverfi. Þetta er ósatt enda hefur verið vandað til undirbúnings m.t.t. mögulegra umhverfisáhrifa, hámarkshraði lækkður á tengibrautinni, brautin felld betur inn í landið og fjær Álfosskvosinnin en fyrra skipulag gerði ráð fyrir. Mosfellsbær kannaði einnig lögum samkvæmt hvort framkvæmdin væri háð mati á umhverfisáhrifum.

• Á 770 fundi bæjarráðs Mosfellsbæjar þann 27. apríl 2006 var tekið fyrir erindi Skipulagsstofnunar sem samkvæmt lögum óskaði eftir umsögn Mosfellsbæjar varðandi tengibraut í Helgafellsland.

Umsögn Mosfellsbæjar sem send var Skipulagsstofnun:

Umrædd tengibraut í landi Mosfellsbæjar er í samræmi við aðalskipulag Mosfellsbæjar 2002-2024 og er nauðsynleg forsenda fyrir uppbyggingu á Helgafellslandi.

Að fráveitumálum verður staðið þannig að ekki komi til aukinnar mengunar í Varmá frá tengibrautinni. Áhrif brautarinnar á náttúru munu vera í lágmarki.

Uppbygging tengibrautarinnar í Mosfellsbæ mun fylgja uppbyggingu í landi Helgafells og er því gert ráð fyrir því að hún byggist upp í áföngum á næstu árum. Mosfellsbær telur því ekki að framkvæmdin muni hafa í för með sér þá umhverfisröskun að nauðsynlegt sé að fram fari mat á umhverfisáhrifum vegna hennar.

• Afgreiðsla bæjarráðs frá 770. fundi var staðfest á 442. fundi bæjarstjórnar þann 10. maí 2006, með öllum greiddum atkvæðum og þar á meðal atkvæði samfylkingarinnar

• Skipulagsstofnun komst að þeirri niðurstöðu að framkvæmdin væri ekki háð mati á umhverfisáhrifum, en sú niðurstaða var kærð til umhverfisráðherra.

• Umhverfisráðherra staðfesti niðurstöðu Skipulagsstofnunar um að framkvæmdin væri ekki háð mati á umhverfisáhrifum í desember 2006.

Þróun byggðar við Varmá

Hvað er átt við þegar talað er um þróun byggðar? Í Mosfellsbæ hefur ör uppbygging átt sér stað á undanförnum árum og margir hafa kosið að flytja í bæinn og búa í nánum tengslum við ósnortna náttúru og fallegt umhverfi. Útivistarperlan meðfram bökkum Varmár er okkur Mosfellingum dýrmæt og svæðið mikið notað til útivistar, en þar hefur einnig ákveðin þróun átt sér stað. Skipulagi hefur verið breytt og fólki gefinn kostur á að búa í fyrrum sumarhúsum við Varmá og hafa einnig verið skipulagðar nýbyggingar á auðum lóðum. Þessu fylgja aðrar framkvæmdir eins og í fráveitumálum, þar sem verið er að tengja holræsi við lagnakerfi bæjarins í stað þess að veita skólpinu í Varmána.

Álafosskvosin sjálf, sem byggð er á bökkum Varmár hefur þróast í íbúðabyggð í áranna rás og hafa íbúar sest að í húsum sem áður hýstu starfsemi ullariðnaðar. Það verður því einnig að teljast eðlileg þróun byggðar og nokkuð fyrirséð, að byggt sé upp hverfi sem verið hefur á skipulagi í áratugi eins og Helgafellshverfið. Fjölgun íbúamagns er ekkert óeðlileg og ekki síst þar sem horft var til þess að gera þetta nýja hverfi sem sjálfbærast. Með einn tveggja hliðstæðu grunnskóla, tvo leikskóla og hverfisverslun, enda hefur alltaf ríkt þverpólitísk sátt í bæjarstjórn um aukningu íbúamagns og skipulag Helgafellshverfisins. Í ljósi þessa verða því upphrópanir bæjarfulltrúa samfylkingarinnar um óeðlilega íbúaaukningu í Helgafellshverfinu að teljast enn eitt undrið í þessu máli og afar ótrúverðugar.