Risaánamaðkar á minni lóð

Mér þótti þetta pínulítið skondin frétt, ég verð nú bara að segja það. Sjáið ekki fyrir ykkur fyrirsögnina: Dæmdur fyrir að stela ánamöðkum  af hverju fékk maðurinn ekki bara leyfi til að leita að möðkunum.

Hér á minni lóð mæta mér feitir og pattaralegir ánamaðkar í öllum beðum. Ég var ekki búin að átta mig á því að maðkarnir mínir væru náttúruauðlind.

Hér er fróðleikur dagsins, beint af vísindavefnum.

Í Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndals segir að orðið ánamaðkur/ánumaðkur sé afbökun á ámumaðkur.

Ámumaðkur er dregið af orðinu áma sem hér merkir það sama og ámusótt og á ekkert skylt með ámum sem öl er geymt í. Ámusótt er annað heiti yfir heimakomu sem er smitandi húðsjúkdómur. Ámusjúkir eru rjóðir í andliti, hafa sótthita og finna fyrir eymslum. Áður fyrr var sóttin algeng og leiddi oft til blóðeitrunar. Ámusótt er læknanleg með sýklalyfjum.

 Skýringin á því af hverju ámumaðkur dregur nafn sitt af ámusótt er sú að maðkurinn átti að lækna sóttina. Í heimild frá miðri 19. öld sem birtist í tímaritinu Blöndu árið 1918 er því lýst þegar "eg jagaði hana [þ.e. heimakomuna] úr mér með jötunuxum og ánamöðkum." Hér virðist sem ámusóttin hafi verið nudduð úr andliti hins sjúka með ánamöðkum og jötunuxum sem eru af bjölluætt.

Eftir því sem við vitum best á orðið ánamaðkur því ekkert skylt með dvergnum Ána sem nefndur er í Völuspá.

Heimildir og mynd:

• Ásgeir Blöndal Magnússon, Íslensk orðsifjabók, Orðabók Háskólans, Reykjavík, 1989.
• Íslenska alfræðiorðabókin, Örn og Örlygur, Reykjavík 1990.
• British Livebearer Association

Ánamaðkaþjófur á ferð

Athugasemdir

[Ásdís Sigurðardóttir, 10.8.2007 kl. 18:08]

Takk fyrir þetta en hvenær kemurðu austu?? síminn minn er 8658698

[Herdís Sigurjónsdóttir, 10.8.2007 kl. 19:11]

Karlinn fór í dag með strákinn sem er á Olísmótinu og er sá eldri á leiðinni heim. Ég verð allan morgundaginn og ætla að koma til þín. Hvaða tími hentar best??

[Bjarney Hallgrímsdóttir, 10.8.2007 kl. 21:21]

hehehehehe, á nú að fara að loka menn inni fyrir ´svona þjófnaði  Nóg af möðkum í görðum hér,,, maður ætti kannski að reyna að selja þá fyrir svona smá slikk

[Herdís Sigurjónsdóttir, 11.8.2007 kl. 09:09]

Já Bjarney, virkja maðkana .